Χτισμένη στους πρόποδες του Κισσάβου και φωλιασμένη σε ένα καταπράσινο τοπίο, η μονή του αγίου Παντελεήμονα μας αφηγείται την πλούσια ιστορία της.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονα στην Αγιά Λάρισας
Σε απόσταση 35 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Λάρισας, στους πρόποδες του Κισσάβου, θα συναντήσετε την κωμόπολη της Αγιάς, η οποία γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση κατά τον 18ο αιώνα χάρη στη σηροτροφία και τη βαφή κόκκινων νημάτων.
Δύο περίπου αιώνες πιο πριν, στο β΄ μισό του 16ου αιώνα η Αγιά έχει ήδη γνωρίσει μια περίοδο έντονης καλλιτεχνικής δραστηριότητας και ακμής με έναν μεγάλο αριθμό ναών και μοναστηριών να χτίζονται ή να ανακαινίζονται.
Η ιστορία της μονής
Σε αυτό το κλίμα άνθισης εντάσσεται και η ανακαίνιση της Μονής του Αγίου Παντελεήμονα, την οποία θα συναντήσετε μέσα σε ένα κατάφυτο περιβάλλον με όμορφη θέα, 2,5 χιλιόμετρα έξω από την Αγιά.
Φτάνοντας στη μονή το πρώτο πράγμα που θα αντικρύσετε είναι ο κομψός τρούλος που υψώνεται πίσω από το ψηλό φρουριακό συγκρότημα της μονής. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά δεδομένα, η μονή ιδρύθηκε στα τέλη του 13ου αιώνα και ανακαινίστηκε στα 1579. Κατά την ανακαίνιση χτίζεται το καθολικό ακολουθώντας τον αθωνικό αρχιτεκτονικό τύπο με τους χορούς, τους τρουλλίσκους πάνω από τα παραβήματα και την ευρύχωρη λιτή. Το καθολικό αφιερώνεται στα Εισόδια της Θεοτόκου. Την ίδια εποχή αναγείρεται ο πύργος του ηγούμενου και η τράπεζα της μονής.
Μπαίνοντας στο εσωτερικό θα θαυμάσετε τον τοιχογραφικό διάκοσμο. Τμήματα της αρχικής εικονογράφησης του 1579 σώζονται στον τρούλλο, στο Ιερό και πάνω από τις δύο εισόδους. Ο υπόλοιπος διάκοσμος, που αποπερατώθηκε, σύμφωνα με επιγραφή το 1724 είναι έργο ζωγράφου, γνωστού από την διακόσμηση ενός ακόμη ναού στην Αγιά και δύο ναών στην Πελοπόννησο.
Επιγραφή αναφέρει επιφανείς προσωπικότητες της περιοχής και πληροφορεί πως τα έξοδα της τοιχογράφησης ανέλαβαν οι πιστοί κάτοικοι της Αγιάς. Στην ίδια επιγραφή η μονή αναφέρεται ως Μονή Θεοτόκου Κλαδιωτίσσης, ονομασία που διατηρήθηκε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
Το περίτεχνο τέμπλο του 16ου αιώνα
Ένα από αυτά που θα τραβήξουν την προσοχή σας είναι το ξύλινο ζωγραφιστό τέμπλο χρονολογημένο, σύμφωνα με γραπτή επιγραφή, στις 14 Νοεμβρίου 1579. Στην αρχική αυτή φάση του ανήκουν οι εικόνες του Χριστού και της Παναγίας ενώ κατά τον 18ο αιώνα προστέθηκαν εικόνες του ζωγράφου Γεωργίου από τα Άγραφα.
Το τέμπλο είναι οικογενειακή χορηγία του Ιωάννη του Κωστή, της συζύγου του και των παιδιών τους. Πρόκειται προφανώς για κάποιο σημαντικό πρόσωπο της τοπικής κοινωνίας, ο οποίος χρηματοδότησε και την κατασκευή και διακόσμηση και του τέμπλου της μονής Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Πολυδένδρι Αγιάς. Σύνδεση της μονής με την τοπική Εκκλησία μαρτυρούν και οι απεικονίσεις των μητροπολιτών Λαρίσης, Αχίλλειου και Βησσαρίωνα Β΄.
Παραδοσιακά προϊόντα
Στην ιερά μονή του Αγίου Παντελεήμονα θα βρείτε πολλά παραδοσιακά προϊόντα, όπως μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, βότανα, μέλι, τραχανά, λικέρ αλλά και μοναστηριακά εργόχειρα, όπως χειροποίητες εικόνες, μοσχοθυμίαμα και πολλά ακόμη.
Σήμερα η μονή του αγίου Παντελεήμονα αποτελεί ανδρικό μοναστήρι και πανηγυρίζει στις 27 Ιουλίου, ημέρα του Αγίου Παντελεήμονα και στις 21 Νοεμβρίου, ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία της μονής θα βρείτε στην ιστοσελίδα της.
Αξίζει να επισκεφθείτε:
Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται δύο χωριά, που σίγουρα αξίζει να επισκεφθείτε. Το Μεταξοχώρι, χωριό με πλούσια ιστορία και το Μεγαλόβρυσο, χτισμένο σε υψόμετρο 560 περίπου μέτρων με τη γραφική πλατεία και τις όμορφες πετρόκτιστες εκκλησίες του.
Διεύθυνση: Αγιά Λάρισας, Τ.Κ 400 03
Τηλέφωνο: 24940 23189