Στο γραφικό χωριό του Αγίου Λαυρεντίου στο Πήλιο στέκεται εδώ και αιώνες η ομώνυμη μονή του Αγίου Λαυρεντίου, μια από τις παλαιότερες μονές της Θεσσαλίας.
Η Μονή του Αγίου Λαυρεντίου στο Πήλιο
Ένα από τα πιο γραφικά χωριά του Πηλίου, χτισμένο εδώ και αιώνες στις νότιες παρυφές του μυθικού βουνού των Κενταύρων, μόλις 19 χιλιόμετρα από την πόλη του Βόλου, ο Άγιος Λαυρέντιος θα χαραχτεί στη μνήμη σας ως ένα από τα πιο όμορφα χωριά που έχετε επισκεφτεί ποτέ. Εδώ στέκεται αιώνες τώρα, η ομώνυμη μονή του Αγίου Λαυρεντίου, μια από τις παλαιότερες μονές της Θεσσαλίας
Η μονή του Αγίου Λαυρεντίου
Αφού σεργιανίσετε στα καλντερίμια του και χαλαρώσετε στη γραφική πλατεία, ακολουθήστε τον δρόμο που οδηγεί στην ομώνυμη μονή του Αγίου Λαυρεντίου, από την οποία ο οικισμός πήρε το όνομά του. Παρά το γεγονός πως η μονή κρύβει ακόμα κάποια από τα μυστικά της, αφήνοντας μεγάλο περιθώριο έρευνας στους μελετητές, είναι γνωστά κάποια ιστορικά στοιχεία για το μοναστήρι και το καθολικό του, το οποίο έχει δεχτεί εκτεταμένες επεμβάσεις μέσα στους αιώνες και ιδιαίτερα κατά τον 18ο αιώνα.
Η μονή χτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα ενώ μια σημαντική φάση της τοποθετείται στον 14ο με μεταγενέστερη επιγραφή να αναφέρει την επανίδρυση της το έτος 1378 από τον μοναχό Λαυρέντιο και χορηγό τον Αλέξιο Γ΄ Κομνηνό. Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πρόσθεσε πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία της μονής και ανέτρεψε παλαιότερες υποθέσεις περί ύπαρξης λατινικής εκκλησίας ιδρυμένης από μοναχούς προερχόμενους από το Άμαλφι της Ιταλίας.
Αρχικά, ο ναός άνηκε στο τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με νάρθηκα ενώ σήμερα, μετά από εκτεταμένη ανοικοδόμηση του 1764, αποτελεί μια τρουλλαία βασιλική με διώροφο νάρθηκα. Από τα κελιά της Μονής σώζονται σήμερα μόνο εκείνα της βόρειας πλευράς.
Η διακόσμηση του καθολικού
Στους εξωτερικούς τοίχους του καθολικού θα δείτε εντοιχισμένα γλυπτά, όπως το ηλιακό ρολόι, μια ζωόμορφη υδρορροή και σταυρούς πολλά από τα οποία μεταφέρθηκαν ως οικοδομικό υλικό από γειτονικές περιοχές. Άλλα γλυπτά, όπως το μαρμάρινο υπέρθυρο της βόρειας εισόδου του ναού, αποτελούν πιθανώς τμήμα του αρχικού μαρμάρινου τέμπλου του ναού του 13ου αιώνα.
Στο εσωτερικό του καθολικού, οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 17ο και 18ο αιώνα ενώ η παράσταση του Μελισμού στην αψίδα του Ιερού Βήματος αποτελεί την παλαιότερη παράσταση του.
Επιγραφές μας δίνουν χρονολογικές πληροφορίες, όπως η εγχάρακτη επιγραφή στο καμπαναριό, η οποία αναφέρει ως έτος κατασκευής του το 1764, έτος κατά το οποίο πραγματοποιούνται πολλές επεμβατικές εργασίες στη μονή. Την ίδια χρονολογία έχουμε χαραγμένη και πάνω από τη δυτική είσοδο καθώς και στη νότια πλευρά του καθολικού.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τέμπλο με τις εικόνες του να έχουν φιλοτεχνηθεί από τον ζωγράφο Γαβριήλ, προερχόμενο από την Πελοπόννησο, στις αρχές του 18ου αιώνα. Ο ίδιος ζωγράφος φαίνεται πως εργάστηκε και στην Επισκοπή του Άνω Βόλου και στη μονή του Αγίου Παντελεήμονα στην Αγιά Λάρισας.
Η μονή κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας
Η Μονή του Αγίου Λαυρεντίου συνέχισε να παίζει σημαίνοντα ρόλο στη ζωή του οικισμού και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Κατά την Τουρκοκρατία χρησιμοποιήθηκε ως κρησφύγετο των επαναστατημένων Ελλήνων και ως φυλακή Τούρκων αιχμαλώτων ενώ το 1823 με τη λεηλασία και το κάψιμο του χωριού από τους Τούρκους, η μονή έπαθε εκτεταμένες καταστροφές.
Σήμερα είναι γυναικεία μονή και πανηγυρίζει στις 10 Αυγούστου (εορτή του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Λαυρεντίου του Αρχιδιακόνου) και στις 10 Μαΐου (εορτή του Οσίου Λαυρεντίου). Επίσης, στη μονή τιμάται και ο Νεομάρτυρας Άγιος Απόστολος ο Νέος στις 16 Αυγούστου.
Η μονή είναι επισκέψιμη καθημερινά. Μπορείτε να πληροφορηθείτε για το ωράριο της στο τηλέφωνο 24280 96226.
Πληροφορίες για την ιστορία της μονής αντλήθηκαν από http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=19710 και από Βαραλής Ι., «Ο Μελισμός στο καθολικό της μονής του Αγίου Λαυρεντίου και η παλαιολόγεια ζωγραφική της Θεσσαλίας», 7ο Αρχαιολογικό Έργο Θεσσαλίας και Στερεάς, Βόλος 3-5 Ιουνίου 2022, 47.