Τα μοναστήρια των Μετεώρων, αιώνες τώρα, στέκουν επιβλητικά αποτελώντας το ενδιάμεσο ανάμεσα στο επίγειο και το ουράνιο.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα
Μεταξύ ουρανού και γης, σκαρφαλωμένα πάνω στους πελώριους βράχους να αγναντεύουν από ψηλά, τόποι ψυχικής γαλήνης, ανάτασης και ηρεμίας. Είναι τα μοναστήρια των Μετεώρων, που αιώνες τώρα στέκουν επιβλητικά αποτελώντας το ενδιάμεσο ανάμεσα στο επίγειο και το ουράνιο, ανάμεσα στο σήμερα και το χθες.
Τα Μετέωρα αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά τοπόσημα της χώρας μας με παγκόσμια ακτινοβολία και τη δεύτερη πιο σημαντική μοναστική πολιτεία, μετά το Άγιο Όρος. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος θρησκευόμενος για να έρθει εδώ. Το μοναδικής ομορφιάς τοπίο, η γαλήνευση της ψυχής και η ιστορία της περιοχής και των μονών είναι αρκετά για να επισκεφτεί κανείς αυτό τον υποβλητικό τόπο.
Η ιστορία της μονής του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα
Κάποτε η μοναστική κοινότητα των Μετεώρων αριθμούσε είκοσι τέσσερις μονές και πλήθος ασκηταριών και ναΐσκων. Σήμερα, έξι μόνο μοναστήρια συνεχίζουν την μακραίωνη πορεία τους, ένα από τα οποία είναι και η μονή του Αγίου Στεφάνου.
Μοναστήρι περιποιημένο και λουλουδιασμένο, με μακρά ιστορία πίσω του, η μονή του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα, γυναικεία από το 1961, είναι μια από τις πιο εύκολα προσβάσιμες, αφού το μόνο που χρειάζεται για να την προσεγγίσουμε είναι να διασχίσουμε ένα μικρό γεφυράκι.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κατοίκηση του μετεωρικού βράχου ανάγεται στον 12ο αιώνα, όταν ερημίτες, με επικεφαλής τον Ιερεμία, δημιούργησαν εδώ μικρό ασκηταριό. Άλλωστε, τον 11ο ή 12ο αιώνα καταφτάνουν στα Μετέωρα ερημίτες μοναχοί, οι οποίοι αρχικά διαβιούν σε μικρές σπηλιές, διαμορφωμένες σε υποτυπώδη παρεκκλήσια, όπου τελούσαν την προσευχή τους και την κοινή λατρεία.
Η ίδρυση της μονής τοποθετείται στον 14ο αιώνα και η ολοκλήρωση της κτηριακής συγκρότησης της στον 15ο και 16ο αιώνα. Πρώτος κτήτορας υπήρξε ο μοναχός Αντώνιος, ο οποίος σύμφωνα με κάποιους μελετητές, ήταν γιός του Σέρβου δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου Β΄ και γόνος της βυζαντινής οικογένειας των Καντακουζηνών. Τον 15ο αιώνα χτίζεται το καθολικό της μονής, αφιερώνεται στον Άγιο Στέφανο, ενώ σήμερα, παραμένει κλειστό και ανοίγει μόνο στις 27 Δεκεμβρίου και στις 10 Φεβρουαρίου, ημέρες κατά τις οποίες η μονή πανηγυρίζει. Το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες κάποιες από τις οποίες χρονολογούνται τον 17ο αιώνα.
Τα τέλη του 15ου και κυρίως ο 16ος αιώνας είναι εποχή ιδιαίτερης ακμής για τη μοναστική πολιτεία των Μετεώρων, τα οποία πλέον αναδεικνύονται σε σπουδαίο μοναστικό κέντρο. Πολλά μοναστήρια αναγείρονται ή ανακαινίζονται και διακοσμούνται με τοιχογραφικά σύνολα που αποτελούν λαμπρά δείγματα της μεταβυζαντινής τέχνης. Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο μοναχός Φιλόθεος, δεύτερος κτήτορας του μοναστηριού, ανακαινίζει κατά τον 16ο αιώνα, εκ βάθρων, σύμφωνα με επιγραφή, το καθολικό, κατασκευάζει τα κελιά και ιδρύει βοηθητικούς χώρους. Την εποχή αυτή η μονή γίνεται σταυροπηγιακή, υπαγόμενη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, προνόμιο που θα διατηρήσει μέχρι το 1743.
Αφού περάσουμε την κεντρική πύλη και μπούμε στον εσωτερικό περίβολο του μοναστηριού αντικρύζουμε τα κελιά, το παλαιό καθολικό του Αγίου Στεφάνου, την εστία, τους υπόλοιπους βοηθητικούς χώρους και τους λουλουδιασμένους κήπους. Η πρώτη, ωστόσο, ματιά πέφτει πάνω στο νεότερο καθολικό, θεμελιωμένο το 1798 και αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο, το οποίο ακολουθεί τον τυπικό αρχιτεκτονικό τύπου του τρίκογχου εγγεγραμμένου σταυροειδή με τη λιτή στη δυτική πλευρά του και ένα προστώο κατά μήκος της βόρειας.
Ναός όχι μεγάλων διαστάσεων, του οποίου όμως το κατάγραφο εσωτερικό τους με τις τοιχογραφίες που αχνοφωτίζονται από το λιγοστό φως αρκεί για να γαληνέψει η ψυχή μας. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος με τις ασκητικές μορφές και τις θρησκευτικές παραστάσεις αγιογραφήθηκε μόλις τη δεκαετία του ΄80 από τον αγιογράφο Βλάση Τσοτσώνη ακολουθώντας την καλλιτεχνική παράδοση των μετεωρικών μονών. Περίτεχνο είναι και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού, φιλοτεχνημένο το 1814 από Μετσοβίτες τεχνίτες αλλά και τα εικονοστάσια του 1836. Εδώ φυλάσσεται και η Τίμια Κάρα του Αγίου Χαραλάμπους, την οποία δώρισε στη μονή το 1398 ο ηγεμόνας της Βλαχίας Βλατισλάβος.
Το σκευοφυλάκιο της μονής με την των έκθεση κειμηλίων
Ανάμεσα στα παλαιότερα κτίσματα της μονής είναι και η παλαιά Τράπεζα, θεμελιωμένη ίσως στο τέλος του 14ου αιώνα. Ανακαινισμένη στα μέσα του 19ου αιώνα άλλαξε χρήση στις αρχές της δεκαετίας του ΄70, οπότε και χρησιμοποιήθηκε ως Σκευοφυλάκιο ενώ σήμερα φιλοξενεί αξιόλογη έκθεση με μερικά από τα κειμήλια, που φυλάσσονται στο μοναστήρι.
Χειρόγραφοι κώδικες και ευαγγέλια, εκκλησιαστικά σκεύη, εικόνες, ιερατικά άμφια, ζώνες και πόρπες, επιτάφιοι, όλα δίνουν τα δικά τους πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία του μοναστηριού.
Σταθείτε και θαυμάστε την εικόνα με παράσταση της Αποκαθήλωση, έργο του 1670 από τον Εμμανουήλ Τζάνε, έναν από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της λεγόμενης Κρητικής Σχολής ζωγραφικής. Αλλά και την εικόνα με την σπάνια καθιστή απεικόνιση του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου.
Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα είναι περγαμηνό σπάραγμα χειρογράφου του 6ου αιώνα, τα Έργα του Αριστοτέλη τυπωμένα το 1498, το Λεξικό Σούδα τυπωμένο το 1499, το Λεξικό του Βαρίνου Φαβωρίνου τυπωμένο επίσης το 1499 καθώς και Πατριαρχικό Σιγίλιο του 1605.
Η μονή του Αγίου Στεφάνου είναι ένας τόπος γαλήνης και ηρεμίας, ένα μοναστήρι φιλόξενο, με ιστορία αιώνων, που αξίζει να επισκεφτείτε. Αν μάλιστα είστε τυχεροί και δεν συναντήσετε τόσο κόσμο θα βιώσετε μια μοναδική κατανυκτική εμπειρία, όπως, άλλωστε, και σε κάθε μοναστήρι των Μετεώρων.
Πληροφορίες:
Ωράριο μονής:
Χειμερινή περίοδος (1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου) 9.30 π.μ -13.00μ.μ. & 15.00 μ.μ. -17.00 μ.μ.
Θερινή περίοδος (1 Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου) 9.00 π.μ – 13.30 μ.μ & 15.30 μ.μ. – 17.30 μ.μ.
Κάθε Δευτέρα: κλειστά
Τηλέφωνο μονής: 2432022279 – 2432078322