Απόκριες στη Θεσσαλία σημαίνει γλέντι και χορός, ξεφάντωμα, γαϊτανάκια και έθιμα που αναβιώνουν με μεράκι. Πρωταγωνιστής ο Τύρναβος με το ξεχωριστό καρναβάλι του.
Απόκριες στον Τύρναβο: Καρναβαλικές εκδηλώσεις και Μπουρανί
Χειμώνας, ανάμεσα στα άλλα, σημαίνει και Απόκριες και αναβίωση εθίμων, που οι ρίζες τους φτάνουν μέχρι την αρχαιότητα και τις διονυσιακές τελετές. Απόκριες στη Θεσσαλία σημαίνει γλέντι και χορός, είναι τα γαϊτανάκια που στήνονται και τα έθιμα, που αναβιώνουν με μεράκι και όρεξη, σχεδόν σε κάθε πόλη, σε κάθε μεγάλο ή μικρό χωριό.
Εδώ στη Θεσσαλία τις Απόκριες πρωταγωνιστεί η πόλη του Τυρνάβου, συγκεντρώνοντας πλήθος επισκεπτών από όλη την Ελλάδα και πως όχι, αφού το τυρναβίτικο καρναβάλι ανήκει στα πιο δημοφιλή, πιο ξέφρενα και σίγουρα πιο ξεχωριστά της χώρας μας. Αποκορύφωμα της αποκριάτικης γιορτής το ξακουστό Μπουρανί, έθιμο με ρίζες στις διονυσιακές τελετές.
Ο Αρχικαρναβαλιστής δίνει τον όρκο του και το γλέντι ξεκινά
Το ξέφρενο γλέντι στον Τύρναβο είναι έτοιμο να ξεκινήσει. Η Βασίλισσα του Καρναβαλιού παραλαμβάνει το κλειδί της πόλης και ο Αρχικαρναβαλιστής, αναλαμβάνει να δώσει τον όρκο του Τυρναβίτικου καρναβαλιού, δίνοντας έτσι το σύνθημα της έναρξης των αποκριάτικων εκδηλώσεων. Το γλέντι ξεκινά!
Συναυλίες, πάρτι με καλεσμένους Djs, παραστάσεις, σατιρικά δρώμενα, έκθεση παραδοσιακών προϊόντων, επισκέψεις σε οινοποιία, όλα μας βάζουν σε αποκριάτικους ρυθμούς και μας συστήνουν την πλούσια παράδοση του τόπου. Ιδιαίτερο δρώμενο οι μπαρμπαριές, έθιμο με ρίζες στο παρελθόν, κατά τις οποίες οι γειτονιές γέμιζαν παρέες, πειράγματα, τραγούδια και χορό πλάι στις φωτιές, που άναβαν οι καρναβαλιστές.
Φέτος, για δεύτερη χρονιά διοργανώνεται και το Carnival Run, με τους δρόμους της πόλης να γεμίζουν μεταμφιεσμένους δρομείς, που μεταφέρουν το αποκριάτικο κλίμα απ΄άκρη σε άκρη. Στους ρυθμούς της Αποκριάς μπαίνουν και οι μικροί καρναβαλιστές με εκδηλώσεις που οργανώνει ο Δήμος, ειδικά σχεδιασμένες για παιδιά. Παραστάσεις θεάτρου σκιών, δημιουργικά εργαστήρια, ψυχαγωγικά προγράμματα, μπαλταφάν, χορός, ξεφάντωμα και παρέλαση υπόσχονται μπόλικη διασκέδαση σε μικρούς και μεγάλους.
Κάθε χρόνο, το καρναβάλι του Τυρνάβου εμπνέεται από ένα συγκεκριμένο θέμα, πάντα εμπνευσμένο και επίκαιρο. Φέτος, κεντρικό θέμα είναι Το παραμύθι της «πράσινης ανάπτυξης» που μας καίει. Η «πράσινη ανάπτυξη», η βίαιη επέμβαση στο περιβάλλον, τα δάση που καίγονται, οι καταστροφές γεωργικών και κτηνοτροφικών περιοχών, η ενίσχυση επιχειρηματικών ομίλων που ενδιαφέρονται για τα συμφέροντα τους εις βάρος του περιβάλλοντος, όλα κρίνονται και σχολιάζονται με χιουμοριστική και άκρως σατιρική διάθεση.
Το τέλος των καρναβαλικών εκδηλώσεων σηματοδοτεί η μεγάλη παρέλαση των εμπνευσμένων αρμάτων, που με περίσσιο μεράκι και αγάπη φτιάχνει, χρόνια τώρα, ο κ. Τέλης Μπλάντας και η ομάδα του. Άρματα που σατιρίζουν τα κακώς κείμενα της εποχής μας με καυστικό τρόπο, όπως το άρμα που θα δούμε φέτος, με τον μεγάλο άντρα-σύμβολο του κεφαλαίου, ο οποίος «τρώει» τους καρπούς των σκληρά εργαζόμενων αγροτών. Το κέφι ανεβαίνει στο κατακόρυφο, η βασίλισσα παρελαύνει με το εντυπωσιακό άρμα της, οι καρναβαλιστές ξεχύνονται χορεύοντας στο ρυθμό της μουσικής και ο Βασιλιάς Καρνάβαλος ετοιμάζεται να οδηγηθεί στην πυρά, η οποία θα διώξει τα κακά πνεύματα, αποχαιρετίζοντας το χειμώνα και καλωσορίζοντας την άνοιξη.
Μπουρανί: Ένα έθιμο μοναδικό στην Ελλάδα με ρίζες στη διονυσιακή λατρεία
Πρωί της Καθαράς Δευτέρας και οι μπουρανίτες ανηφορίζουν στο ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, λίγο πιο έξω από την πόλη. Το κρασί και το τσίπουρο ρέουν άφθονα, το μεγάλο καζάνι αχνίζει μαγειρεύοντας την παραδοσιακή αλάδωτη χορτόσουπα από χόρτα εποχής (το λεγόμενο μπουρανί), το γαϊτανάκι στήνεται από το Σύλλογο Γαϊτανάκι-Μπουρανί και το ξέφρενο γλέντι ξεκινά.
Αν είστε σεμνότυφοι καλύτερα να κάνετε μεταβολή και να φύγετε, αφού το πιο πιθανό είναι πως όσα δείτε και ακούσετε να σας σοκάρουν. Ομοιώματα φαλλών, σεξουαλικά υπονοούμενα, αυθορμητισμός με μπόλικα πειράγματα ανάμεσα στους παρευρισκόμενους, βωμολοχίες, όλα δίνουν και παίρνουν. Το Μπουρανί είναι μια γιορτή του φαλλού, συμβόλου της γονιμότητας, με ρίζες στη διονυσιακή λατρεία και τις φαλλικές τελετουργίες, συνδεδεμένο με την αναγέννηση της φύσης και την καρποφορία της. Ως γιορτή φαλλού, τα παλαιότερα χρόνια οι γυναίκες απαγορευόταν να παίρνουν μέρος στο έθιμο κάτι που, φυσικά, δεν ισχύει σήμερα.
Το όνομα Μπουρανί προέρχεται από την τοπική παραδοσιακή χορτόσουπα, το λεγόμενο μπουρανί, μια σούπα φτιαγμένη με άγρια, ντόπια χόρτα εποχής, χωρίς λάδι λόγω νηστείας αλλά με την προσθήκη λίγου ξυδιού για νοστιμιά. Πλάι στο καζάνι οι οργανοπαίχτες παίζουν την παραδοσιακή μουσική, ο κόσμος και τα μέλη του Μορφωτικού Συλλόγου Τυρνάβου ξεκινούν τον χορό ενώ ο Σύλλογος Γαϊτανάκι-Μπουρανί αρχίζει να πλέκει το γαϊτανάκι. Δώδεκα οι χορευτές που κρατούν τις αντίστοιχες κορδέλες, οι οποίοι κινούνται κυκλικά μιμούμενοι στην ουσία τον κύκλο της ζωής και της φύσης.
Κρασί, άφθονο τυρναβίτικο τσίπουρο, φασολάδα και λαγάνες, που προσφέρονται σε όλους, χορός, άσεμνα τραγούδια και πειράγματα, για αρχή στον Προφήτη Ηλία και στη συνέχεια στην Κεντρική πλατεία του Τυρνάβου, το γλέντι κρατάει μέχρι τελικής πτώσεως. Ένα ιδιαίτερο έθιμο που από μόνο του αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία.
Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του εθίμου μπορείτε να βρείτε εδώ.
Χρήσιμες πληροφορίες:
- Ο Τύρναβος απέχει από τη Λάρισα μόλις 16 χιλιόμετρα. Από την Αθήνα 344 χιλιόμετρα και από τη Θεσσαλονίκη 157 χιλιόμετρα.
- Αξίζει να περιηγηθείτε στο Μουσείο Αμπέλου, Οίνου, Οίκου Ανθρώπου, στεγασμένο στο Αρχοντικό Καράσσου για να γνωρίσετε την αγροτική παράδοση της πόλης, την ιστορία της αμπελουργίας στην περιοχή αλλά και την παράδοση της υφαντικής τέχνης, η οποία οδήγησε και στην μεγάλη ακμή της πόλης κατά τον 18ο αιώνα.
- Στον Τύρναβο θα συναντήσετε μερικές από τις παλαιότερες εκκλησίες της Θεσσαλίας, όπως ο ναός του Αγίου Αντωνίου, θεμελιωμένος στις αρχές του 17ου αιώνα, με το ξυλόγλυπτο τέμπλο του (1603) ή ο ναός της Παναγίας Φανερωμένης, με το ψηλό καμπαναριό του, χτισμένος στα τέλη του 17ου αιώνα και ανακαινισμένος το 1872.
- Ο Τύρναβος έχει μακρά αμπελουργική παράδοση και αυτό θα το καταλάβετε αμέσως μόλις γευτείτε το μυρωδάτο τυρναβίτικο τσίπουρο και το κρασί. Μάλιστα, ο Τύρναβος αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη αμπελουργική ζώνη σε όλη τη Θεσσαλία, ενώ εδώ παράγονται οι οίνοι ΠΓΕ Τύρναβος και το ΠΓΕ Τσίπουρο Τυρνάβου. Ερχόμενοι εδώ έχετε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επισκεφτείτε τα οινοποιία της περιοχής, για να γνωρίσετε από κοντά την αμπελουργική παράδοση του τόπου.
- Δοκιμάστε τα εκλεκτά προϊόντα της περιοχής, όπως η ΠΟΠ Φέτα Τυρνάβου, η ΠΟΠ Φέτα Τσαντίλας Τυρνάβου, το ΠΟΠ Μανούρι Τυρνάβου.