Το γραφικό Μεταξοχώρι θα σας γοητεύσει χάρη στη φυσική ομορφιά του, την ιστορία του, τα πετρόκτιστα σπίτια και αρχοντικά του, τα καλντερίμια και τον αέρα μιας άλλης εποχής, που αυτό το ιδιαίτερο χωριό αποπνέει.
Μεταξοχώρι: Το πανέμορφο χωριό της Λάρισας
Το γραφικό Μεταξοχώρι της Λάρισας, ή αλλιώς Ρέτσανη ή Ρέτσιανη, όπως λεγόταν παλαιότερα αλλά και Μελίσσι, όπως μετονομάστηκε από το 1927 μέχρι το 1929, θα σας γοητεύσει χάρη στη φυσική ομορφιά του, την ιστορία του, τα πετρόκτιστα σπίτια και αρχοντικά του, τα καλντερίμια του και τον αέρα μιας άλλης εποχής, που αυτό το ιδιαίτερο χωριό αποπνέει. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι εδώ και αρκετά χρόνια το έχουν επιλέξει ως τόπο μόνιμης ή προσωρινής διαμονής και κατοικίας άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών.
Δημοφιλής προορισμός για βόλτα και φαγητό, μόλις 35 χλμ από τη Λάρισα και 2 χλμ δυτικά της Αγιάς, στους πρόποδες του Κισσάβου, το Μεταξοχώρι με τους φιλόξενους κατοίκους του σας περιμένει να το γνωρίσετε και σίγουρα να το αγαπήσετε.
Μεταξοχώρι Λάρισας: Η περίοδος της ακμής
Όπως άλλωστε μαρτυρά και το ίδιο το όνομά του, το Μεταξοχώρι γνώρισε μεγάλη ακμή κατά διαστήματα μεταξύ του 17ου, του 18ου και του 19ου αιώνα λόγω της παραγωγής μεταξιού και της υφαντουργίας, ευημερία που αποτυπώνεται με τον καλύτερο τρόπο και στα πετρόκτιστα αρχοντικά, που θα συναντήσετε σεργιανίζοντας στα στενά λιθόστρωτα σοκάκια του χωριού.
Ιδιαίτερα κατά το β΄ μισό του 18ου αιώνα, πολλά χωριά γνωρίζουν μεγάλη άνθηση χάρη στη βιοτεχνία της κατασκευής κόκκινων νημάτων από βαμβάκι, βαμμένα με ριζάρι καθώς και χάρη στην κατασκευή μεταξωτών υφασμάτων. Αμπελάκια, Ραψάνη, Τύρναβος, Φάρσαλα, Τσαρίτσαινα και φυσικά η Αγιά με το γειτονικό της Μεταξοχώρι με τα προϊόντα τους να γίνονται περιζήτητα στις αγορές της Ευρώπης.
Όπως μας πληροφορούν ο Γρηγόριος Κωνσταντάς και ο Δανιήλ Φιλιππίδης στη Νεωτερική Γεωγραφία τους, ιδιαίτερα η Αγιά και η Ρέτσανη (Μεταξοχώρι) αποτελούσαν σημαντικά κέντρα βιοτεχνίας φιτιλιών, δηλαδή υφασμάτων από μετάξι, αλατζάδων, υφασμάτων από μετάξι και βαμβάκι και μπουχασιών, με εξαγωγές στην Ευρώπη, μέσω της Θεσσαλονίκης.
Οι αρχές του 19ου αιώνα σημαίνουν την παρακμή σχεδόν όλων των βιοτεχνικών κέντρων της περιοχής. Ο περιηγητής Πουκεβίλ θα αποδώσει αυτή την παρακμή στην πανώλη, που ξέσπασε το 1813, καθώς όπως ο ίδιος γράφει «θέρισε υφαντουργούς και ερήμωσε τα εργαστήρια και τα βαφεία». Το χωριό στρέφεται στη γεωργία, στη σηροτροφία, οι γυναίκες υφαίνουν φιτίλια και αλατζάδες σε επίπεδο τοπικής παραγωγής ενώ οι κάτοικοι ασχολούνται με τη σαπωνοποιία και τη βυρσοδεψία με αρκετά μεγάλη παραγωγή, σύμφωνα με τον περιηγητή Εζέ.
Στο β΄ μισό του 19ου αιώνα η ανάπτυξη της βαμβακοκαλλιέργειας και η εξαγωγή νημάτων οδηγεί σε εκ νέου άνθηση την ευρύτερη περιοχή και το Μεταξοχώρι θα ευημερήσει ξανά μέχρι περίπου το 1875 χάρη στο εμπόριο μεταξιού. Σε αυτή την ανθηρή περίοδο χρονολογούνται και τα περισσότερα αρχοντικά που θα συναντήσετε στο χωριό.
Σήμερα, οι κάτοικοι του χωριού έχουν εγκαταλείψει τη σηροτροφία και έχουν στραφεί στην δενδροκαλλιέργεια με τα μήλα και τα κεράσια, να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής και να αποτελούν δύο από τα πιο ποιοτικά προϊόντα της Θεσσαλίας και της Ελλάδας.
Το αρχοντικό του Ευγένιου και της Στεφανίας Φαβρ
Μπαίνοντας στο χωριό θα συναντήσετε το, εγκαταλελειμμένο σήμερα, αρχοντικό του Ελβετού τραπεζίτη Ευγένιου Φαβρ και της συζύγου του Στεφανίας, οι οποίοι μετά από μια σύντομη παραμονή στην Άφησσο του Βόλου εγκαθίστανται στο Μεταξοχώρι το 1872. Μαζί τους βρίσκεται και ο Ιταλός γιατρός Κάρολος Βιανέλι, υπεύθυνος για τη διαχείριση των δραστηριοτήτων της οικογένειας, η οποία μεταξύ άλλων ασχολήθηκε με τη μεταξουργία, ίδρυσε μακαρονοποιείο και οινοποιείο και εμπορεύθηκε γίδινο μαλλί. Ωστόσο, το τέλος υπήρξε άδοξο με τον Ευγένιο να αυτοκτονεί και τη Στεφανία να ζει με τη συντροφιά του Βιανέλι.
Το αρχοντικό των Φαβρ χτίστηκε το 1876 και διακοσμήθηκε με πολυτελή έπιπλα, με τοιχογραφίες και οροφογραφίες, έργα του ζωγράφου Αργυρόπουλου, οι οποίες είναι πλέον αποτοιχισμένες και συντηρημένες από την Εφορεία Νεώτερων Μνημείων.
Το αρχοντικό σήμερα, δυστυχώς, είναι εγκαταλελειμμένο, με τις στιγμές της ευημερίας του, όταν η Στεφανία, η μαντάμα, όπως την αποκαλούσαν, περνούσε το κατώφλι ντυμένη με τα καπελίνα της και τα προσεγμένα και ακριβά της φορέματα, να έχουν περάσει. Μακάρι να συντηρηθεί και να γίνει επισκέψιμο. (πληροφορίες από εδώ.
Περιήγηση στο χωριό
Πριν καθίσετε για να απολαύσετε το τσιπουράκι σας ή το φαγητό, αξίζει να περιηγηθείτε στα γραφικά σοκάκια και να αισθανθείτε πως ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο μόλις ξεκινά. Κοντά στην πλατεία του χωριού το βλέμμα σας θα τραβήξει ο κορμός ενός δέντρου, που περιβάλλεται από σπασμένο βράχο δίνοντας την εντύπωση πως το δέντρο αυτό έχει φυτρώσει εκεί μέσα. Πάνω στον κορμό, η τοποθετημένη εικόνα του Κοσμά του Αιτωλού υπενθυμίζει στον περαστικό πως από αυτό το σημείο απευθύνθηκε στους κατοίκους του χωριού ο κοσμοκαλόγερος, όταν το επισκέφτηκε στα μέσα του 18ου αιώνα.
Ανηφορίζοντας θα συναντήσετε και το Πολιτιστικό Κέντρο το οποίο στεγάζεται σε κτίσμα του 1881 και υπήρξε αρχικά πατρικό σπίτι του ηγούμενου της μονής της Παναγίας και μετέπειτα στέγασε το Παρθεναγωγείο, το πρώτο σχολείο θηλέων του χωριού. Εδώ φιλοξενούνται πολύ συχνά πολιτιστικές δράσεις και εκδηλώσεις.
Στο παλιό Δημοτικό Σχολείο στεγάζεται το Τοπικό Αρχείο Αγιάς με πλούσιο υλικό χρονολογημένο από τον 17ο αιώνα. Κατά διαστήματα οργανώνονται εκθέσεις προβολής του σημαντικού αυτού αρχειακού υλικού της περιοχής.
Συνεχίζοντας προς το Αρχοντικό Σουλιώτη, τον μοναδικό ξενώνα της περιοχής και πεζοπορώντας για ένα περίπου χιλιόμετρο, μέσα σε ένα πανέμορφο τοπίο, θα συναντήσετε και τις καμάρες του υδραγωγείου, που προμήθευε με νερό τα εργαστήρια βαφών του χωριού και τη Μονή του Αγίου Ευσταθίου.
Στο χωριό υπάρχουν αρκετές εκκλησίες, οι περισσότερες από τις οποίες χρονολογούνται μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής του 17ου αιώνα, ο ναός του Αγίου Νικολάου με τον ιδιαίτερο τρούλλο, ο Προφήτης Ηλίας αλλά και η μονή των Εισοδίων της Θεοτόκου του 18ου αιώνα (στην είσοδο του χωριού, δίπλα στο αρχοντικό των Φαβρ), τα κελιά της οποίας χρησιμοποιήθηκαν για την εκτροφή μεταξοσκωλήκων.
Φαγητό και διαμονή
Στις δύο ταβέρνες του χωριού θα απολαύσετε νόστιμο καλομαγειρεμένο φαγητό σε ένα ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον με αιωνόβια πλατάνια και τρεχούμενα νερά. Δοκιμάστε το ντόπιο γαλοτύρι, χόρτα εποχής, ντολμαδάκια, μελιτζάνες, στιφάδο αγριογούρουνο, ντόπια κρέατα στη σούβλα.
Το αρχοντικό Σουλιώτη, διατηρητέο κτίσμα του 19ου αιώνα είναι ο μοναδικός ξενώνας του χωριού. Λειτουργεί όλο το χρόνο και προσφέρει μια ξεχωριστή εμπειρία διαμονής.
Τι θα κάνετε:
-Στο Μεταξοχώρι θα παρακολουθήσετε ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες, μουσικές βραδιές ενώ τον Δεκαπενταύγουστο οργανώνονται θρησκευτικές εκδηλώσεις και πανηγύρι, που διαρκεί δύο ημέρες.
-Θα αγοράσετε πεντανόστιμα κεράσια και μήλα και θα παρευρεθείτε στις γιορτές των προϊόντων, που διοργανώνονται κάθε καλοκαίρι. Τον Ιούνιο στο Μεταξοχώρι πραγματοποιείται η γιορτή κερασιού ενώ στα τέλη Αυγούστου στη γειτονική Αγιά πραγματοποιείται η γιορτή μήλου. Πολιτιστικές δράσεις, χορός, τραγούδι και νόστιμες δημιουργίες με βάση το κεράσι και το μήλο θα σας προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία.
-Θα επισκεφτείτε το Μεγαλόβρυσο, παραδοσιακό οικισμό 8 χλμ από το Μεταξοχώρι με εκπληκτική θέα στο Αιγαίο. Αξίζει εδώ να επισκεφτείτε τη μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, λίγο πριν την είσοδο του χωριού. Το καθολικό χτίστηκε τον 13ο αιώνα, ανακαινίστηκε τον 16ο και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες στις αρχές του 17ου αιώνα.
-Θα επισκεφτείτε τη μονή του Αγίου Παντελεήμονα στην Αγιά μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με όμορφη θέα. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα θεσσαλικά μοναστήρια, η αρχική φάση του οποίου ανάγεται στα τέλη του 13ου αιώνα και το οποίο ανακαινίστηκε τον 16ο (πληροφορίες από εδώ).
-Από το Μεταξοχώρι και την Αγιά θα πεζοπορήσετε μέσα σε όμορφες καταπράσινες διαδρομές και μονοπάτια. Από το Μεταξοχώρι η διαδρομή θα σας βγάλει στο χωριό Ανατολή μετά από 7 χλμ πεζοπορίας ανάμεσα σε χαμηλή βλάστηση και πεύκα ενώ από την πλατεία της Αγιάς ξεκινάει μονοπάτι που θα σας οδηγήσει στο Μεγαλόβρυσο πεζοπορώντας 600 περίπου μέτρα.