Λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης του Βόλου, στην παραλιακή κωμόπολη της Νέας Αγχιάλου, αναπτύχθηκε κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο η χριστιανική πόλη των Φθιωτίδων Θηβών, που γνώρισε ιδιαίτερη οικονομική άνθηση μεταξύ του 4^ου και του 7^ου αιώνα, οπότε και καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό. Τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο θα τον συναντήσετε στα αριστερά σας καθώς διασχίζετε τη Νέα Αγχίαλο με κατεύθυνση προς Βόλο.

Οι χριστιανικές Φθιώτιδες Θήβες πήραν το όνομά τους από την ομώνυμη παρακείμενη αρχαία πόλη ενώ η ονομασία Νέα Αγχίαλος οφείλεται στους Έλληνες πρόσφυγες, που εγκαταστάθηκαν εδώ, στις αρχές του 20^ου αιώνα από την Αγχίαλο της Βουλγαρίας, στη νότια ακτή της Μαύρης Θάλασσας.

Η λαμπρότητα των ευρημάτων

Κατά τη διάρκεια των πολυετών ανασκαφών έχουν έρθει στο φως σημαντικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων δέκα βασιλικές, νεκροταφεία, κτήρια κοσμικού χαρακτήρα, κατοικίες, λουτρά, δρόμοι, η λαμπρότητα και το μέγεθος των οποίων, ο γλυπτός τους διάκοσμος, τα ψηφιδωτά, τα κινητά ευρήματα μαρτυρούν την άνθιση, που γνώρισε ο χριστιανικός οικισμός από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες μέχρι την εγκατάλειψή του τον 7^ο αιώνα.

Στον αρχαιολογικό χώρο της Νέας Αγχιάλου, πάνω στον κεντρικό οδικό άξονα, θα θαυμάσετε τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μαθαίνοντας μέσα από αυτά ένα κομμάτι τη ιστορίας της πόλης. 

Η Βασιλική Α΄ ή Βασιλική του Αγίου Δημητρίου είναι μια τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και αίθριο, χρονολογημένη στα τέλη του 5^ου αιώνα. Στη βόρεια και νότια πλευρά εντοπίστηκαν το βαπτιστήριο και το διακονικό, αντίστοιχα. Η βασιλική ήταν διακοσμημένη με πλούσιο, υψηλής ποιότητας γλυπτό διάκοσμο, μωσαϊκά δάπεδα και ορθομαρμάρωση στα χαμηλά τμήματα των τοίχων.

Στη βορειοανατολική πλευρά της Βασιλικής του Αγίου Δημητρίου έχει ανασκαφεί η τρίκλιτη Βασιλική Β΄ ή Βασιλική του επισκόπου Ελπιδίου, χρονολογημένη στα τέλη του 5^ου αιώνα. Περιλαμβάνει νάρθηκα και αίθριο, στη δυτική πλευρά του οποίου εντοπίστηκε η φιάλη και στο οποίο σώζεται επιγραφή με αναφορά στον δωρητή διάκονο Στέφανο και τον επίσκοπο Ελπίδιο. Στο εσωτερικό υπήρχε γλυπτός διάκοσμος μέρος του οποίου σώζεται. Τόσο η Βασιλική του Αγίου Δημητρίου όσο και η Βασιλική του επισκόπου Ελπιδίου καταστράφηκαν από πυρκαγιά.

Μεταξύ των δύο βασιλικών έχει αποκαλυφθεί αίθριο περιβαλλόμενο κατά τις τέσσερις πλευρές του από στοές, το οποίο βρισκόταν σε χρήση από την ελληνιστική εποχή μέχρι τα τέλη του 6^ου αιώνα και αποτελούσε την Αγορά.

Λίγα μέτρα μακριά έχει ανασκαφεί το λεγόμενο επισκοπικό μέγαρο με τα ευρήματα του να μαρτυρούν τον πλούσιο διάκοσμό του. Γλυπτά, ψηφιδωτά δάπεδα, αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, τμήματα ορθομαρμάρωσης αποτελούν μέρος αυτής της κατοικίας των ελληνιστικών χρόνων.

Η τρίτη βασιλική, την οποία θα συναντήσετε στον γειτονικό περιφραγμένο αρχαιολογικό χώρο, είναι κτίσμα μεγάλων διαστάσεων και διακρίνεται για τις τρεις διαδοχικές οικοδομικές φάσεις του (4^ος, 5^ος και 6^ος αιώνας), εμφανείς στο διαφορετικό μέγεθος των αψίδων τους, που έχουν έρθει στο φως. Η Βασιλική Γ΄ ή Βασιλική του αρχιερέως Πέτρου είχε δύο νάρθηκες, αίθριο, προσκτίσματα και στοά. Στη νοτιοδυτική πλευρά των ναρθήκων ήρθε στο φως το βαπτιστήριο, στη βόρεια πλευρά του οποίου εντοπίστηκε λουτρό. Η βασιλική έφερε πλούσιο γλυπτό διάκοσμο.

Ο χώρος είναι προσβάσιμος σε ΑμεΑ.

Διεύθυνση: Νέα Αγχίαλος, Βόλος

Τηλέφωνο: 24280 77057

Ωράριο: Καθημερινά 8.30 π.μ – 15.30 μ.μ (Κάθε Τρίτη: κλειστά)